Dowiedz się jak wykorzystać naturalny potencjał Twojego ciała i umysłu w walce z bólem↓
Umysł i ciało stanowią jedność. Warunki fizjologiczne, które wzmacniają impulsy bólowe, pogarszają samopoczucie psychiczne. Negatywny stan psychiczny, oprócz intensyfikowania bólu, wywołuje niekorzystne zmiany fizjologiczne. W ten sposób powstaje mechanizm potęgowania się bólu. Mechanizm ten może być wyjaśniony poprzez koncepcję bramki kontrolnej.
Wytworzenie się w naszym ciele stanu, który intensyfikuje odczucia bólowe, można nazwać reakcją stresową. Reakcja ta pojawia się automatycznie. Jest ewolucyjną odpowiedzią organizmu na wymagające i stresujące doświadczenie jakim jest ból przewlekły.
Istnieje metoda, dzięki której można nie tylko zatrzymać szkodliwy mechanizm samonapędzania się bólu, ale i odwrócić jego działanie. Odnosząc się do koncepcji bramki kontrolnej – metoda ta „zmniejsza szerokość otwarcia bramki kontrolnej”, a tym samym zmniejsza intensywność odbieranego sygnału bólowego. Mowa tutaj o relaksacji.
W rozumieniu potocznym relaks utożsamiamy z odpoczynkiem. Relaksacja traktowana jako metoda obniżania bólu, dotyczy regeneracji na dużo głębszym poziomie. Polega na pełnym rozluźnieniu mięśni, spowolnieniu rytmów pracy wewnętrznych narządów, a także całkowitym odprężeniu psychicznym. Chodzi o wywołanie tzw. reakcji relaksacyjnej.
Reakcja relaksacyjna jest stanem, w którym zachodzą procesy przeciwstawne do tych, które powiązane są z natężeniem doświadczanego bólu. Napięte mięśnie zostają rozluźnione, podwyższone ciśnienie tętnicze – obniżone, czynności serca i oddechu ulegają spowolnieniu, a zużycie tlenu zostaje zmniejszone.
Przestają być wydzielane niekorzystne, wewnętrzne substancje, takie jak kortyzol czy adrenalina, a zamiast nich wydzielają się substancje wpływające na obniżenie poziomu odczuwanego bólu, takie jak endorfiny czy dopamina.
Warunki fizjologiczne, zmniejszające poziom odczuwanego bólu, wpływają na poprawę samopoczucia psychicznego. Pozytywny stan psychiczny, wpływa na bardziej korzystne zmiany fizjologiczne i w konsekwencji jeszcze bardziej zmniejsza odbiór bólu. W ten sposób relaksacja uruchamia samowzmacniający się mechanizm łagodzenia bólu.
W przeciwieństwie do reakcji stresowej, reakcja relaksacyjna, nie jest uaktywniana automatycznie. Jej wywołanie wymaga od nas świadomego działania. Stan relaksacji można osiągnąć dzięki różnym technikom takim jak medytacja, hipnoza, ćwiczenia oddechowe czy wizualizacje.
Wszystkie te techniki mają dwie wspólne cechy:
- Skoncentrowanie się na oddechu lub jakimś powtarzanym zdaniu, słowie lub czynności.
- Przyjęcie biernej postawy wobec swoich myśli.
Ćwiczenia relaksacyjne możesz wykonywać, nie tylko kiedy odczuwasz narastający ból, ale także kiedy doświadczasz stresu lub jesteś bardzo zmęczony. Dzięki relaksacji możesz przejąć kontrolę nad napięciem panującym w Twoim ciele i umyśle.
- Benson, H. Klemchuk, H.,P., Graham, J.,R., The usefulness of the relaxation response in the therapy of headache. Headache, 14, s. 49-52., 1974.
- Caudill, M., A. Zapanuj nad bólem, zanim ból zapanuje nad tobą. Wydawnictwo W.A.B, 1999.
- Randall D., C., Discovering the role of the adrenal gland in the control of body function. American Journal of Physiology, 287, 5, 2004.